Ticaret ve Şirketler Hukuku

Konya’da en iyi ticaret avukatı sloganlarına itibar etmeden Ticaret Hukukundaki soru ve taleplerinizle ilgili bir de büromuzda alanında uzman avukatımızla görüşmenizi tavsiye ederiz. Ticaret Hukuku ve ticaret hukukunun alt dallarından biri olarak kabul edebileceğimiz Şirketler Hukuku, ticari işletmelerin ve tacir kişilerin faaliyetlerini temel alır. Her iki tarafın da ticari işletmesini ilgilendiren davalar ve çekişmesiz yargı işleri, istisnalar saklı kalmak kaydıyla ticari dava ve ticari nitelikte çekişmesiz yargı işi sayılır.

Ticari İşletme Nedir?

Ticari işletme, esnaf işletmesinin gelir sınırını aşar düzeyde gelir elde etme hedefi olan, devamlı faaliyet gösteren ve faaliyetlerini bağımsız bir şekilde yürüten işletmelerdir. Esnaf işletmesi sınırı Bakanlar Kurulu kararnameleriyle belirlenirken bu sınırı aşan gelir elde etme amacından kasıt, işletmenin elde etmiş veya kar etmiş olduğu miktar değil amaçlanan gelir düzeyidir. Devamlı faaliyet ise sürekliliği ifade etmekte olup, dönemsel duraklamaların yaşanması bu ilkeyi ihlal etmez.

Kimler Tacir Sıfatını Haizdir?

Bir ticari işletmeyi kısmen veya tamamen kendi adına işleten kişiye tacir denir. Bir ticari işletme açtığını gazete, televizyon, sirküler vb. yollarla ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamasa bile tacir sayılır. Kendi adına veya şirket adına bir işletme açmış gibi faaliyet gösteren ya da hukuken var olmayan bir şirketin ortağı sıfatıyla ticari işlem yapan kişiler de iyiniyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumludur.

Ticari Dava Nedir?

Her iki tarafın da ticari işletmesini ilgilendiren ve tarafların tacir oldukları davalar ticari davalardır. Buna göre, taraflardan herhangi birinin tacir olmadığı veya her iki tarafın da tacir olmasına rağmen ticari işletmelerini ilgilendirmeyen davalar ticari dava değildir. Ticaret kanununda düzenlenmiş bütün konulardan doğan davaların yanında özel kanunlarla belirlenmiş mutlak ticari davalar da vardır. Gelişen ekonomik şart ve imkânlar ticari işlerin toplum içinde yaygınlaşmasına ve hızlanmasına neden olmuştur. Artan ticari faaliyetler ticari davaların hızlı, güvenli ve etkili biçimde çözülmesi için ticari mahkemelerde görülmektedir. Ticari davalar bu anlamda davaları yürüten ticaret avukatlarının da alanında uzman ve teknik bilgi sahibi olmalarını gerektirmektedir.

Ticari davalara bakmakla görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleri’dir. Asliye ticaret mahkemelerinin olmadığı yerlerde ticari davalara “Ticaret Mahkemesi” sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmakla görevlidir.

Haksız Rekabet Nedir?

Kişi ve kuruluşlar arası rekabet etiğine uyulmaması, rakipler arasında veya müşterilere karşı dürüstlük kurallarına aykırı ve aldatıcı davranışlarda bulunulması durumlarında haksız rekabet meydana gelmektedir. Ticari hayatta dürüstlük ve bozulmamış rekabetin sağlanabilmesi adına haksız rekabet büyük önem taşımaktadır. 

Haksız rekabete neden olan durumlar kısaca şöyledir

-Başkalarını veya onların ticari faaliyetlerini, ürünlerini, fiyatlarını vb. etkinliklerini yanlış, yanıltıcı ya da gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek.

-Kendi veya üçüncü kişinin malları, faaliyetleri, satış kampanyaları gibi etkinliklerini yanıltıcı yollarla rekabette öne geçirmek

-Diploma veya ödül almış gibi kendini öne çıkartıcı ve az bulunur türde yeteneklere sahip olduğu zannını uyandırmak veya doğru olmayan meslek adları ve semboller kullanmak

-Başkalarının iş, ürün ve faaliyetleriyle karışıklığa neden olabilecek faaliyetlerde bulunmak

-Başkalarının ürün, iş vb. faaliyetlerini kötüleyici veya gereksiz yere onların ününden faydalanmaya yol açabilecek karşılaştırmalarda bulunmak

-Müşterinin karar verme özgürlüğüne saldırı niteliği taşıyacak tavır takınmak

-Ticari sırları hukuka aykırı şekilde ifşa etmek

-Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerin özelliklerini, miktarını, kullanım amaçlarını, yararlarını veya tehlikelerini gizlemek ve bu şekilde müşteriyi yanıltmak

– Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek

-Yetkisi olmadığı halde başkalarının iş ürünlerinden faydalanmak

– Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak

Haksız Rekabete Maruz Kalınması Durumunda Başvurulabilecek Hukuki Yollar Nelerdir?

-Fiilin haksız olup olmadığının tespiti için Tespit Davası açılabilir. Maruz kalınmakta olan haksız rekabetin sonlandırılabilmesi veya tekrarı muhakkak haksız rekabet tehlikesinin defi için haksız rekabetin men’i talep edilebilir. Haksız rekabete yol açan araç ve malların imhası mahkeme kanalıyla istenebilir. Haksız rekabete yol açan fiilin işlenmesinde bu fiilin veya faaliyetin sorumlusunun kusuru olması halinde maddi ve manevi zararların tazmini için Tazminat Davası açılabilir.

Şirketler Hukuku ve Şirket Türleri:

Şirket, iki veya daha fazla kişinin, mal veya emeklerini, ortak bir amaca erişmek gayesi taşıyarak sözleşmeyle bir araya getirmesidir. Tanımdan yola çıkarak şirketin unsurlarını şu şekilde sıralayabiliriz: Kişi, sermaye, sözleşme, müşterek amaç ve müşterek çaba. Bu beş unsur şirketin varlığından bahsedebilmek için var olması gereken asli şartlardır. Şirketler tescille tüzel kişilik kazanırlar. Hak ve yetkileri ise kuruluş sözleşmesiyle belirlenmelidir. Kurucular ancak kanunda belirtilen türde şirket kurabilirler.

Adi Şirket: Adi şirketlerin tüzel kişiliği yoktur ve kuruluş sözleşmelerinde herhangi bir geçerlilik şartı yer almaz. Şirket akdinden doğan davalarda zamanaşımı süresi, alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren beş yıldır. Sözleşmeyle aksi kararlaştırılmadığı sürece ortakların kar ve zarar payları eşittir. Ortaklar şirket borçlarından birinci dereceden, sınırsız ve müteselsilen sorumludur. Ortakların kendi paylarını devredebilmeleri diğer ortakların rızasını almalarına bağlıdır.

Anonim Şirket: Sermayesi belirlenmiş ve paylara bölünmüş sermaye şirketidir. Borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumludur. Pay sahipleri ise yalnız şirkete karşı yani ikinci dereceden ve sermaye payları kadar sorumludurlar.

Limited Şirket: Bir veya daha çok kişi ya da tüzel kişiden oluşan, esas sermayesi belirli sermaye şirketidir. Sermaye paylarının toplamı esas sermayeyi oluşturur. Ortakların, şirket borçlarından şahsi sorumlulukları olmayıp esas sermaye payları ve şirket sözleşmesinde kararlaştırılan diğer ve edim ve yan yükümlülüklerle sınırlıdır.

Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket: Sermayesi paylara bölünmüş bu sermaye şirketlerinde şirket alacaklılarına karşı ortakların bir kısmının kollektif şirket ortağı, kalan kısmın anonim şirket pay sahibi gibi sorumlu olduğu şirketlerdir.

Kollektif Şirket: Bir ticaret unvanı altında ticari işletme işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan şahıs şirketleridir. Şirket alacaklılarına karşı ortakların sorumlulukları tamdır.

Komandit Şirket: Bir ticaret unvanı altında ticari işletme işletmek amacıyla kurulan şahıs şirketleridir. Şirket alacaklılarına karşı ortaklardan yalnız bir veya birkaçının sorumluluğu kısıtlanmamış olup kalan diğer ortakların sorumlulukları belirli bir sermayeyle sınırlandırılmıştır. Sorumluluğu sınırlı olmayan komandite ortaklar mutlaka gerçek kişi olmalıdır ancak sorumluluğu sınırlı olan komanditer ortaklar gerçek veya tüzel kişi olabilirler.

Kıymetli evraklar, senet ile senedin içerdiği hakkın birbirine sıkı sıkıya bağlı olduğu senetlerdir. Öyle ki kıymetli evraklarda hak, senetten bağımsız devredilemeyeceği gibi ileri de sürülemez. Kıymetli evraklar hakkın bir anlamda vücut bulmuş hali oldukları için yazılı bir “senet” kıymetli evrakın asli unsurlarından biridir. Kıymetli evrakın bir diğer unsuru da somut bir varlığa sahip olan senede yüklenmiş “hak”tır. Kıymetli evrakın en önemli özelliği ise senetle hakkın arasındaki “bağ”dır. Bu bağ hakkın senetten bağımsız ileri sürülememesini sağlar. Hak iddiası ancak senedin ibrazıyla mümkün olmaktadır. Bu anlamda borçlu da ancak senedin ibrazıyla ödeme yapar. Kıymetli evrakın devri niteliği gereği kolaydır. Bu özelliği de kıymetli evrakları ticari hayatın önemli bir parçası yapmaktadır. Kıymetli evrakın yaygınlığı ise ticari hayatın sorunsuz ilerleyebilmesi adına kıymetli evrak türlerinin belirgin olmasını gerektirir.

Kıymetli evrakın en yaygın türü olan kambiyo senetleri kanunda üç şekilde sayılmıştır. Bunlar: poliçe, bono ve çektir. Kambiyo senetleri genel olarak, kamu itimadına mazhar, para yerine geçen, tedavül gücü yüksek ve kanunen emre yazılı senetlerdir.

Poliçe; keşideci, lehtar ve muhataptan oluşan üçlü bir ilişkiden kaynaklanır. Bir kimsenin borcunu diğer bir kişiden oluşan alacağıyla ödemesi olarak ifade edilebilir. Bu üçlü ilişkinin bağını da poliçe oluşturur. Bir senedin poliçe niteliği taşıması için zorunlu unsuzlar şunlardır: Poliçe kelimesi, ödemenin kayıtsız şartsız olması, muhatabın adı soyadı, lehtarın adı soyadı, keşide tarihi ve keşidecinin imzası. Keşide ve ödeme yerlerinin yazılması poliçede alternatif unsurlarken poliçenin ihtiyari unsurları vade, bedel kaydı ve yetki kaydıdır. Muhatap, kabul beyanıyla poliçede asıl borçlu sıfatını alır. Kabul, poliçeye özgü bir müessese olup çekte kabul yasaktır.

Bono; keşideci ve lehtardan oluşur. Borcun ileri bir tarihte ödeneceğini ve varlığını güvence altına alır. En yaygın senet türüdür. Bir senedin bono niteliğinde olabilmesi için zorunlu unsurlar şunlardır: Bono kelimesi, kayıtsız şartsız bir bedel ödeneceği vaadi, lehtarın adı soyadı, keşide tarihi ve keşidecinin imzası. Keşide yeri ve ödeme yeri bononun alternatif unsurlarıyken vade, bedel kaydı, yetki kaydı ve muacceliyet kaydı bononun ihtiyari unsurlarıdır.

Çek; keşideci ve bankadan oluşan, lehtarın gösterilmesinin zorunlu olmadığı üçlü ilişkiden oluşan senetlerdir. Ancak bir banka üzerinden düzenlenebilir. Çekin, çek vasfını haiz olabilmesi için bulunması gerekli zorunlu unsurları şunlardır: çek kelimesi, kayıtsız şartsız ödeme ibaresi, muhatap bankanın ticari unvanı, keşide tarihi, keşidecinin imzası, hesap sahibinin kimlik numarası, hesabın bulunduğu şube adı ve hesap numarasıdır. Çekin alternatif unsurları ise keşide yeri ve ödeme yeridir. Vade kaydı, kabul kaydı, faiz kaydı, ceza kaydı ve sorumsuzluk kaydı ise çeke yasılması halinde geçersiz sayılacak kayıtlardır.

Çek diğer kambiyo senetlerinden farklı olarak vade içermez, sadece ödeme aracı olarak kullanılır. Fakat uygulamada çekin ileri tarihli düzenlenmesi çekte vade uygulanması sonucunu doğurmuştur. Bu uygulama dışında çeke yazılan vade tarihleri hiçbir anlam ifade etmez. Vade tarihi veya bu türde bir kayıt hiç yazılmamış sayılır ve çeki elinde bulunduranın süresi içinde çeki bankaya ibraz etmesi halinde bankanın ödeme yapması zorunludur. Çekin ibraz süresi, ibraz çekin keşide edildiği yerde gerçekleşecekse 10 gün, aynı kıtada olmakla birlikte farklı bir yerde ibraz edilecekse 1 ay, farklı bir kıtada ibraz edilecekse 3 aydır.

Çek ilişkisi dâhilindeki taraflardan biri olan bankanın bu ilişkiden kaynaklı yükümlülükleri çeki incelemek, kimlik tespiti yapmak ve çek bedelini hesaptan ödemektir. Ancak keşideci çekin kendisi veya üçüncü bir kişinin elinden rızası dışında çıkması halinde çeke ödeme yasağı getirme imkânı vardır. Keşidecinin bu durumda bankaya talimat vermesi yeterlidir. Çekin ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesine rağmen banka hesabında yeterli karşılık olmaması nedeniyle çekin karşılık bulamaması durumunda ise “karşılıksız çek” hali meydana gelir. Bu durumda banka çeke karşılıksız kaydı düşmelidir. Karşılıksız çek keşide etmek 5941 sayılı Çek Kanunu uyarınca suçtur. Karşılıksız çek keşide eden gerçek kişi veya tüzel kişi yetkilisi bu eylem dolayısıyla sorumlu tutulur.

Şirketlerin gerek içyapıları gerekse yürüttükleri faaliyet gereği üçüncü kişilerle ilişkiler pek çok hukuki çekişmeye zemin hazırlamaktadır. Şirketin kurulumundan sona ermesine kadarki süreçte hem ortaklarla hem de üçüncü kişilerle arasında doğan davalar ticaret hukuk kapsamındadır. Ticari hayatın yürümesinde büyük rol taşıyan ticaret unvanı, işletme adı, marka, haksız rekabet, kıymetli evrak gibi çok geniş konuları içine alan Ticaret Hukuku, teknik bilgi gerekliliğiyle de alanında uzman avukatların önemini artıran bir daldır. Sonuç olarak sizin de içerisinde bulunduğunuz hukuksal süreci Konya Ticaret Avukatları içerisinde kaliteli hizmet alabileceğiniz bir hukuk bürosuyla yürütmenizde fayda vardır.  Daha detaylı bilgi için lütfen büromuzla iletişime geçiniz.